Η Αμερικανοεβραία ακαδημαϊκός και ειδικός στο Ολοκαύτωμα Deborah Lipstadt μιλάει στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας. Φωτογραφία: Reuters/Sipa USA/Rod Lamkey

Αν και μπορεί να διέφυγε από κάποιους, το κορυφαίο μέσο ενημέρωσης Arab News είχε ένα εξαιρετικό πρωτοσέλιδο την περασμένη Δευτέρα.

Το κύριο άρθρο στη σελίδα 1 είχε τίτλο μια φωτογραφία που έδειχνε την πριγκίπισσα Reena Bint Bandar Al Saud, πρέσβειρα της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑ, να σφίγγει το χέρι με τη δρα Deborah Lipstadt, ειδική απεσταλμένη των ΗΠΑ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Οι δύο γυναίκες χαμογέλασαν και στάθηκαν μαζί, ένα ισχυρό σύμβολο αμοιβαίου σεβασμού και μια ένδειξη της προόδου των γυναικών στην παγκόσμια διπλωματία. Είναι μια στιγμή που πρέπει να εκτιμήσουν Αμερικανοί και Σαουδάραβες, μουσουλμάνοι και Εβραίοι, και ιδίως οι γυναίκες.



Δυστυχώς, στην ίδια εφημερίδα και στο ίδιο πρωτοσέλιδο, εμφανίστηκε μια άλλη ιστορία, πιο τραγική. Επρόκειτο για ένα ρεπορτάζ σχετικά με τον φερόμενο ως δράστη μιας γυναικοκτονίας που αυτοπυροβολήθηκε για να αποφύγει τη σύλληψη και τη δίωξη από την αστυνομία. Ο δράστης φέρεται να είχε στοχοποιήσει και σκοτώσει την Iman Ersheid, μια 18χρονη φοιτήτρια νοσηλευτικής στην Ιορδανία, επειδή είχε αρνηθεί την πρόταση γάμου του. Ο θάνατός της, μια πράξη γυναικοκτονίας, δεν είναι καθόλου μεμονωμένο περιστατικό στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο.

Η "γυναικοκτονία" αναφέρεται στις δολοφονίες στις οποίες ο δράστης στοχεύει το θύμα λόγω της ταυτότητας του γυναικείου φύλου του- είναι η θανατηφόρα πράξη βίας κατά των γυναικών ή των κοριτσιών, που μερικές φορές αναφέρεται ως "δολοφονία τιμής", κατά την οποία οι δράστες αφαιρούν τη ζωή των γυναικών συγγενών τους επειδή δεν εγκρίνουν τις θεωρούμενες πράξεις, αποφάσεις και συμπεριφορές τους. Μερικά παραδείγματα που έχει εντοπίσει το StopFemicideIran μόνο στο Ιράν είναι το κορίτσι που αρνήθηκε έναν αναγκαστικό γάμο, η γυναίκα που ζήτησε διαζύγιο, το κορίτσι ή η γυναίκα που δεν συμπεριφέρθηκε "σεμνά", το παιδί που παρακολουθούσε τηλεόραση σε υψηλή ένταση ή η ολοκαίνουργια νύφη που της είπαν ότι έχει κακή αναπνοή.

Τέτοια κίνητρα φαίνονται αδιανόητα στους δυτικούς παρατηρητές, αλλά στις περισσότερες χώρες όπου διαπράττονται τέτοια εγκλήματα, οι δράστες προστατεύονται από νομικά διπλά πρότυπα που θεωρούν τις γυναίκες κατώτερες από τους άνδρες συναδέλφους τους. Η επιτρεπτικότητα αυτών των νόμων και η έλλειψη αποτρεπτικού χαρακτήρα συμβάλλουν στο πρόβλημα. Αλλά η ανισότητα ενώπιον του νόμου δεν είναι ο μόνος ένοχος για τον αφοπλισμό των γυναικών.

Η δυσανάλογη δυναμική εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, είτε κατοχυρώνεται στο νόμο είτε όχι, δημιουργεί περιβάλλοντα όπου οι γυναίκες αναγκάζονται να εξισορροπήσουν την αυτονομία τους με την κοινωνική αποδοχή. Σε τέτοια περιβάλλοντα, τα οποία δεν περιορίζονται μόνο γεωγραφικά στη Μέση Ανατολή, οι γυναίκες πρέπει να σκέφτονται πώς ντύνονται (ώστε να μην θεωρούνται ασύδοτες), πώς μιλούν (ώστε να μην ακούγονται πολύ αυταρχικές), πώς εργάζονται (ώστε να μην θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους), και ακόμη πώς κάνουν επιλογές γάμου και αναπαραγωγής που ανταποκρίνονται στις κοινωνικές προσδοκίες.

Οι πατριαρχικές κοινωνίες αναγκάζουν εδώ και καιρό τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο να σταθμίζουν τις προσωπικές τους ανάγκες έναντι των κοινωνικών προσδοκιών. Ενώ είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες έχουν σημειώσει πρόοδο σε πολλούς τομείς, η ιστορία μας έχει δείξει ότι αυτή η πρόοδος είναι εύθραυστη. Έχουμε δει ξανά και ξανά ότι η πρόοδος που έχουν σημειώσει οι γυναίκες μπορεί να ανατραπεί με μια ψήφο. Η πρόσφατη απόφαση Roe V. Wade είναι ένα τέτοιο πισωγύρισμα.

Και όμως πολλοί αποτυγχάνουν να δουν τη μεγαλύτερη εικόνα. Η απώλεια των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ δεν επηρεάζει μόνο τις Αμερικανίδες- ενθαρρύνει επίσης τους μισογύνηδες ηγέτες σε όλο τον κόσμο να δικαιολογήσουν τις σεξιστικές πολιτικές και συμπεριφορές τους - είτε πρόκειται για την υποχρεωτική χιτζάμπ στο Ιράν, είτε για τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην Υεμένη ή το Ιράκ, είτε για τον δημόσιο λιθοβολισμό των γυναικών στο Αφγανιστάν, είτε για τις γυναικοκτονίες στην Ιορδανία ή αλλού στον κόσμο. Όπως δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον το 2017, τα δικαιώματα των γυναικών είναι ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο φεμινισμός έχει θέσει πολλά από τα θεμέλια για την πρόοδο των γυναικών στη δημόσια ζωή τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Γυναίκες με θάρρος άνοιξαν το δρόμο για την πρέσβειρα Lipstadt και την πριγκίπισσα Bandar να συνεργαστούν και να ηγηθούν ενός παγκόσμιου κινήματος για την ανεκτικότητα. Ωστόσο, οι ολέθριες απειλές κατά της ζωής και της ελευθερίας των γυναικών σε όλο τον κόσμο, ιδίως στη Μέση Ανατολή, πρέπει να έχουν προτεραιότητα στην παγκόσμια φεμινιστική ατζέντα. Με τα δικαιώματα και την ασφάλεια των γυναικών σε κίνδυνο, το φεμινιστικό κίνημα πρέπει να γράψει ένα νέο κεφάλαιο ενότητας και παγκόσμιας αλληλεγγύης και να μη σταματήσει εκεί.

Η Marjan Keypour Greenblatt είναι ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ιδρύτρια των ιστοσελίδων StopFemicideIran.org και ARAMIran.org. Είναι ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής και μέλος της Ομάδας Εργασίας της ADL για τις Μειονότητες της Μέσης Ανατολής.